Corrosión por nido de hormigas de tubos de cobre utilizados en sistemas de aire acondicionado

Autores/as

  • D. M. Bastidas CENIM-National Centre for Metallurgical Research, CSIC
  • I. Cayuela CENIM-National Centre for Metallurgical Research, CSIC
  • J. M. Bastidas CENIM-National Centre for Metallurgical Research, CSIC

DOI:

https://doi.org/10.3989/revmetalm.2006.v42.i5.34

Palabras clave:

Corrosión por nido de hormigas, Tubos de cobre, Sistemas de aire acondicionado, Vapores de ácidos orgánicos

Resumen


Corrosión por “nido de hormigas” es un tipo específico de fallo prematuro (2-3 meses) que tiene lugar en tubos de cobre utilizados en sistemas de aire acondicionado originando la pérdida de líquido refrigerante y la consecuente contaminación ambiental. Es conocido que este tipo de ataque requiere la presencia simultánea de humedad, oxígeno y un medio agresivo, habitualmente un ácido orgánico, como fórmico, acético  propiónico o butírico u otras sustancias orgánicas volátiles tales como metanol, etanol, formaldehido o acetoaldehido. Aproximadamente el 10% de los fallos prematuros en tubos de cobre utilizados en calefacción, ventilación y en la industria de aire acondicionado son el resultado de corrosión por nido de hormigas. Frecuentemente, este tipo de corrosión tiene lugar en tubos de cobre de pared delgada, especialmente cuando el cobre es del tipo desulfurizado, y se conoce con varios nombres: corrosión por ácido fórmico, corrosión no habitual, picaduras ramificadas, corrosión con forma de alfiler, etc.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Citas

[1] T. Notoya, Corros. Eng. 39 (1990) 353-362.

[2] T. Notoya, J. Mater. Sci. Lett. 10 (1991) 389-391. doi:10.1007/BF00728041

[3] T. Notoya, Mater. Perform. 32 (5) (1993) 53-57.

[4] T. Notoya, Zairyo-to-Kankio (Corros. Eng.) 46 (1997) 731-735.

[5] T. Notoya in: Corrosion and Prevention 1997, Australian Corrosion Association, Brisbane, Australia, (1997), paper 02.

[6] T. Notoya, J. Mater. Sci. Lett., 16 (1997) 1406-1409. doi:10.1023/A:1018561327446

[7] G.J. Kelly, P. Lepelaar and T. Notoya, Process Corrosion and Prevention 2000, Australian Corrosion Association, Australia, (2000).

[8] S. Sato, J. Japan Copper Brass Research Association, No. 2 (2001).

[9] J.O. Edwards, R.I. Hamilton and J.B. Gilmour, Mater. Perform. 16 (1977) 18-20.

[10] E. Cano, J. Simancas, J.L. Polo, C.L. Torres, J.M. Bastidas and J. Alcolea, Mater. Corros. 50 (1999) 103-110. doi:10.1002/(SICI)1521-4176(199902)50:2<103::AID-MACO103>3.0.CO;2-B

[11] E. Cano, J.L. Polo, J.A. López-Caballero and J.M. Bastidas, Corros. Prev. Control 52 (2005) 56-58.

[12] P. Elliott and R.A. Corbett, Corrosion 99, NACE International, Houston, (1999), paper 342.

[13] T. Notoya, T. Hamamoto and K. Kawano, Sumitomo Light Metal Technical Reports 30 (1989) 9- 14.

[14] R.A. Corbett, Corrosion 2004, NACE International, Houston, (2004), paper 321.

[15] M. Ohanian, R. Caraballo, E.A. Dalchiele, G. Guineo- Cobs, V. Martínez-Luaces and E. Quagliata, Rev. Metal. Madrid 41 (2005) 175-185.

[16] I. Cañadas, D. Martínez, J. Rodríguez and J.M. Gallardo, Rev. Metal. Madrid Vol. Extr. (2005) 165-169.

[17] A. López-Delgado, E. Cano, J.M. Bastidas and F.A. López, J. Electrochem. Soc. 145 (1998) 4140-4147. doi:10.1149/1.1838928

[18] J.M. Bastidas, A. López-Delgado, E. Cano, J.L. Polo and F.A. López, J. Electrochem. Soc., 147 (2000) 999-1005. doi:10.1149/1.1393303

[19] A. Echavarría, A. Rueda, E. Cano, F. Echeverría, C. Arroyave and J.M. Bastidas, in: Proc. 15th Int. Corrosion Congress, Granada, Spain, (2002).

[20] E. Cano, E.M. Mora, H. Azcaray and J.M. Bastidas, J. Electrochem. Soc. 151 (2004) B207-B213. doi:10.1149/1.1649234

[21] E. Cano, D.M. Bastidas, A. Echavarría, J. Simancas and E.M. Mora, 16th Int. Corrosion Congress, Beijing, China, (2005), paper 19-1.

[22] E. Cano, J.M. Bastidas, J.L. Polo and N. Mora, J. Electrochem. Soc. 148 (2001) B431-B437. doi:10.1149/1.1404968

[23] E. Cano, M.F. López, J. Simancas and J.M. Bastidas, J. Electrochem. Soc. 148 (2001) E26-E30. doi:10.1149/1.1344547

[24] E. Cano, C.L. Torres and J.M. Bastidas, Mater. Corros. 52 (2001) 667-676. doi:10.1002/1521-4176(200109)52:9<667::AID-MACO667>3.0.CO;2-H

[25] A. López-Delgado, E. Cano, J.M. Bastidas and F.A. López, J. Mater. Sci. 36 (2001) 5203-5211. doi:10.1023/A:1012497912875

[26] J.C. Galván, J.M. Bastidas and S. Feliu, Weld. J .75 (1996) 366s-371s.

[27] E. Cano and J.M. Bastidas, Can. Metall. Q., 41 (2002) 327-336.

[28] J.M. Bastidas and E.M. Mora, Can. Metall. Q. 37 (1998) 57-65. doi:10.1016/S0008-4433(97)00033-5

[29] A. López-Delgado, J.M. Bastidas, M.P. Alonso and F.A. López, J. Mater. Sci. Lett. 16 (1997) 776- 779. doi:10.1023/A:1018557803938

[30] E. Cano and J.M. Bastidas, Afinidad 62 (2005) 492-497.

[31] T.E. Graedel, C. Mccrory-Joy and J.P. Franey, J. Electrochem. Soc. 133 (1986) 452-453. doi:10.1149/1.2108599

[32] A.J. Muller and C. Mccrory-JOY, Corros. Sci. 27 (1987) 695-701. doi:10.1016/0010-938X(87)90051-5

[33] T.E. Graedel, Atmospheric Chemical Compounds. Sources, Occurrence and Bioassay. Academic Press, Orlando, Fl. (1986).

[34] T.E. Graedel, J. Electrochem. Soc. 133 (1986) 2476- 2482. doi:10.1149/1.2108453

[35] T.E. Graedel, J. Electrochem. Soc., 141 (1994) 922- 927. doi:10.1149/1.2054858

[36] T.E. Graedel and C. Leygraf, J. Electrochem. Soc. 147 (2000) 1010-1014. doi:10.1149/1.1393305

[37] C. Leygraf and T.E. Graedel, Atmospheric Corrosion, Wiley InterScience, Pennington, NY, (2000), p. 17.

[38] T.E. Graedel, K. Nassau and J.P. Franey, Corros, Sci. 27 (1987) 639-657. doi:10.1016/0010-938X(87)90047-3

[39] T.E. Graedel, Corros. Sci. 27 (1987) 741-769. doi:10.1016/0010-938X(87)90054-0

[40] K. Nassau, P.K. Gallagher, A.E. Miller and T.E. Graedel, Corros. Sci. 27 (1987) 669-684. doi:10.1016/0010-938X(87)90049-7

[41] D. Peerson and C. Leygraf, J, Electrochem. Soc. 142 (1995) 1468-1477. doi:10.1149/1.2048598

[42] A. Khwaja, Atmos. Environ. 29 (1995) 127-139. doi:10.1016/1352-2310(94)00211-3

[43] C.G. Nolte, M.P. Fraser and G.R. Cass, Environ. Sci. Technol. 33 (1999) 540-545. doi:10.1021/es980626d

[44] A. Chebbi and P. Carlier, Atmos. Environ. 30 (1996) 4233-4249. doi:10.1016/1352-2310(96)00102-1

[45] M.P. Alonso, Efecto de la Contaminación Atmosférica en las Esculturas de Bronce, PhD Thesis, Complutense University of Madrid, Madrid, (1994).

[46] H. Fang and X. Jia, Wat. Res., 33 (1999) 1791-1798. doi:10.1016/S0043-1354(98)00409-6

[47] L. Black and G. Allen, Brit. Corros. J. 34 (1999) 192-197. doi:10.1179/000705999101500833

[48] I. Bridier, F. Caralp, H. Loriat, R. Lesclaux, B. Vegret, K.H. Becker, A. Reimer and F. Zabal, J. Phys. Chem. 95 (1991) 3594-3600. doi:10.1021/j100162a031

[49] K. Kawamura and I.R. Kaplan, Atmos. Environ. 19 (1985) 1082-1086.

[50] J. Servant, G. Konadio, B. Cros and R. Delmas, J. Atmos. Chem. 12 (1991) 367-380. doi:10.1007/BF00114774

[51] E. Zervas, X. Montagne and J. Lahaye, J. Air Waste Manage. 49 (1999) 1304-1314.

[52] M.O. Andreae, R.W. Talbot and S.-M. Li, J. Geophys. Res. 92 (1987) 6635-6641. doi:10.1029/JD092iD06p06635

[53] R. Atkinson, Atmos. Environ. 24A (1990) 1-41.

[54] N. Kumar, U.C. Kulshreshta, A. Saxena, K.M. Kumari and S.S. Srivastava, Atmos. Environ. B-Urb. 27 (1993) 87-91.

[55] H. Puxbaum, C. Rosenberg, M. Gregori, C. Lanzerstorfer, E. Ober and W. Winiwarter, Atmos. Environ. 22 (1988) 2841-2850. doi:10.1016/0004-6981(88)90450-7

[56] T.E. Graedel, Corros. Sci. 27 (1987) 721-740. doi:10.1016/0010-938X(87)90053-9

[57] A. Echavarría, F. Echeverría, C. Arroyave, E. Cano and J.M. Bastidas, Corros. Rev. 21 (2004) 395- 402.

[58] S. Koch, R. Winterhalter, E. Uherek, A. Kolloff, P. Neeb and G.K. Moortgat, Atmos. Environ. 34 (2000) 4031-4042. doi:10.1016/S1352-2310(00)00133-3

[59] W. Carter, Atmos. Environ. 24A (1990) 481-518.

[60] P. Dagaut, T.J. Wallington, R. Liu and M.J. Kurylo, Int. J. Chem. Kinet. 20 (1988) 331-338. doi:10.1002/kin.550200406

[61] D.M. Bastidas, P.P. Gómez and E. Cano, Rev. Metal. Madrid 41 (2005) 98-106.

[62] M.I. Martín, F.A. López and F.J. Alguacil, Rev. Metal. Madrid 41 (2005) 292-298.

[63] E. Cano, Efecto de los Vapores de los Ácidos Acético y Fórmico en la Degradación y Patinado del Cobre, PhD Thesis, Complutense University of Madrid, Madrid, (2000).

[64] A. Echavarría, Estudio del Mecanismo de Interacción Entre el Cobre Puro y los Vapores de Ácido Propiónico, PhD Thesis, University of Antioquia, Medellín, Colombia, (2004).

[65] D. Knotková-Cermákova and J. Vleková, Brit, Corros. J. 6 (1971) 17-22.

[66] M. López, C. Camurri, D. Corredor and J.A. Jimenez, Rev. Metal. Madrid 41 (2005) 313-318.

[67] O. Comineli, H. Luo, H.M. Liimatainen and L.P. Karjalainen, Rev. Metal. Madrid, Vol. Extr. (2005) 407-411.

[68] E. Donoso, A. Varschavsky and G. Díaz, Rev. Metal. Madrid Vol. Extr. (2005) 502-506.

[69] J. Tétreault and E. Stamatopoulou, Stud. Conserv. 42 (1997) 141-156. doi:10.2307/1506710

[70] S.G. Clarke and E.E. Longhurst, J. Appl. Chem. 11 (1961) 435-443.

[71] W.H.J. Vernon, J. Chem. Soc. (1934) 1853-1859. doi:10.1039/jr9340001853

[72] Y. Fukuda, T. Fukushima, A. Sulaiman, I. Musalam, L.C. Yap, L. Chatimongkol, S. Judabong, A. Potjanart, O. Keowkangwal, K. Yoshihara and M. Tosa, J. Electrochem. Soc. 138 (1991) 1238-1243. doi:10.1149/1.2085766

[73] B. Rosales, R. Vera and G. Moriena, Corros. Sci. 41 (1999) 625-651. doi:10.1016/S0010-938X(98)00108-5

[74] H. Vilca and I.V. Aoki, Proc. Corrosion in Electronic Equipment, Campinas, Brazil, (2000).

[75] A. Echavarría, A. Rueda, E. Cano, F. Echeverría, C. Arroyave and J.M. Bastidas, J. Electrochem. Soc. 150 (2003) B140-B145. doi:10.1149/1.1559132

[76] W.H.J. Vernon, Trans. Faraday Soc. 27 (1931) 255. doi:10.1039/tf9312700255

[77] S.K. Chawla, B.I. Rickett, N. Sankabraman and J.H. Payer, Corros. Sci. 33 (1992) 1617. doi:10.1016/0010-938X(92)90038-5

[78] T. Notoya, Corros. Eng. 45 (1997) 319-321.

[79] T. Notoya, T. Hamamoto and K. Kawano, Mater, Inform. Trans. Service 6 (1989) 1-13.

[80] G. Isobe, T. Inoue, K. Nagata, T. Notoya, H. Baba, F. Hidaka, M. Watanabe, T. Atsumi, K. Minamoto, M. Kodaira and F. Takagi, Corrosion Asia Proc. (1992), pp. 106-109.

[81] S. Yamauchi, K. Nagata, S. Sato and M. Shimono, J. Japan Copper and Brass Research Association 22 (1983) 132-140.

[82] T. Notoya, T. Ishikawa, T. Hamamoto, K. Kawano, First Joint Conference on Corrosion, Finishing and Materials, A. Atrens, M.S. Pennisi, D.P. Schweinsberg, (Eds.), Queensland, (1989), pp. 565-573.

[83] T. Hamamoto and M. Imai, Sumitomo Light Metal Technical Reports, 32 (1991) 243-249.

[84] T. Notoya, J. Univ. Sci. Tech. Beijin 6 (1999) 129- 132.

[85] K. Nagata and K. Kawano, Sumitomo Light Metals Technical Reports 35 (1994) 28-35.

[86] H. Baba and T. Kodama, Corros. Eng. 44 (1995) 279-287.

[87] R.S. Lenox and P.A. Hough, Ashrae. J. (1995) 50- 56.

[88] G. Tetley, M. Heidenreich and K. Smith, Air Conditioning, Heating Refrigeration News 30 (1988) 1-3.

[89] R.A. Corbett, P. Elliott, Corrosion 2000, NACE International, Houston, (2000), paper 646.

[90] H. Matsuoka, Y. Masunaga, S. Mitsumoto and H. Seki, Corros. Eng. 36 (1987) 696-711.

[91] J. Tidblad and T.E. Graedel, Corros. Sci. 38 (1996) 2201-2224. doi:10.1016/S0010-938X(96)00082-0

Descargas

Publicado

2006-10-30

Cómo citar

Bastidas, D. M., Cayuela, I., & Bastidas, J. M. (2006). Corrosión por nido de hormigas de tubos de cobre utilizados en sistemas de aire acondicionado. Revista De Metalurgia, 42(5), 367–381. https://doi.org/10.3989/revmetalm.2006.v42.i5.34

Número

Sección

Artículos